TEKNOPARK ve Düzce’deki çalışmalar

Düzce’nin Sesi Gazetesi  köşe yazarı İlhami Atasever Düzce Teknopark Genel Müdürü Yard. Doç. Dr. Özkan Şahin ile röportaj gerçekleştirdi. Üniversite Sanayi işbirliği, kuluçka programları, Girişimcilik, Akademik danışmanlık proje desteği gibi bir çok konuda hizmet veren Düzce Teknopark 150’den fazla firmaya teknoloji transfer ofisi imkanı sağlıyor.

Özkan Şahin kimdir?

1982 Düzce doğumluyum. İlkokulu eğitimimi Düzce Uzunmustafa İlkokulunda, ortaöğretimimi Düzce Arsal Anadolu Lisesinde tamamladım. Lisans eğitimimi Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat bölümünde 3,5 yılda tamamladım. Yüksek lisans eğitimi için İngiltere’ye gittim. Londra’da finans üzerine eğitimimi Türkiye’nin yaşadığı 2001 krizi üzerine gerçekleştirdiğim tez çalışmam ile tamamladım. Askerlik görevim sonrasında Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nde Uzman olarak göreve başladım ve 2 yıl görev yaptım. 2011 yılında Düzce Üniversitesi’ne yine uzman olarak geçiş yaptım. Aynı yıl Düzce Üniversitesi’nde İşletme Ana Bilim Dalından Doktora eğitimime başladım. 3,5 yıl gibi bir sürede doktora eğitimimi tamamlayarak Dr. Ünvanını almaya hak kazandım. 2017 yılında Düzce Üniversitesi İşletme Fakültesi Uluslararası Ticaret Bölümünde o zamanki kadro unvanı ile Yardımcı Doçent Doktor olarak görev yapmaya başladım. Halen bu kadroda akademik görevimi devam ettirmekteyim. Bu süreçte Düzce üniversitesi Dış İlişkiler Koordinatörlüğü Uzmanı, Düzce Üniversitesi Sanayi ve İş Dünyası İşbirliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü, Düzce Üniversitesi Fikri ve Sinai Haklar Komisyonu Üyesi, TOBB Düzce İli Akademik Danışmanı, Düzce Teknopark Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yaptım. Halen Düzce Teknopark A.Ş Genel Müdürü olarak görev yapmaktayım.

TÜRKİYE’DE 63 TEKNOPARK FAALİYET GÖSTERİYOR

Teknopark ne demek, ilk çıkış noktası ve tarihçesi nedir, Silikon vadisi gibi bir şey midir? Amacı nedir?

Öncelikle Teknopark kavramının tanımını yapmakta fayda var. Teknoparklar, ülkelerin teknoloji tabanlı kalkınması, üniversite - sanayi - devlet işbirliğinin sağlanması amacıyla kurulan özel bölgelerdir. Bu yapıda üniversiteler, bilimsel araştırmalar ile üretilen bilgiyi sanayi aracılığıyla uygulamaya aktarmaktadır. Devletin rolü ise bu noktada teşvik edici ve düzenleyici tedbirleri almak ve uygulamaktır.

Dünyada teknoparkların ilk çıkış noktası 1950’li yıllara denk gelmektedir. ABD’de bugün “Silikon Vadisi” olarak adlandırılan bölgede 1952 yılında girişimci ruha sahip öğretim üyelerinin akademik bilgi birikimlerini ve Ar-Ge çalışmalarını ekonomik değere dönüştürme istekleriyle kurdukları bir yapılanmadır. Akabinde İngiltere’de Oxford’da benzer bir yapılanma görmekteyiz. 1980’li yıllarda 12 tane ABD’de, 7 tane Fransa ve Belçika’da, 2 tane de İngiltere’de olmak üzere 21 adet teknopark bulunmaktadır.

Teknoparkların Türkiye’de ilk yapılanmasını 1990’ların başında Teknoloji Merkezi (TEKMER) ile başladığını görmekteyiz. 2001 yılından itibaren uygulamaya konulan, sanayicimizi, araştırmacıları ve üniversitelerimiz ile buluşturarak teknolojik üretime yönelik yeni ürün ve üretim yöntemleri geliştirmelerini sağlar. Kanun kapsamında Temmuz 2019 itibariyle; Toplam 84 adet Teknoloji Geliştirme Bölgesi kurulmuştur. 84 Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nden 63’ü faaliyetine devam etmekte, 21’nin ise altyapı çalışmaları devam etmekte olduğundan hali hazırda faaliyete geçmemişlerdir.

Teknoparkı bulunan iller: Ankara’da 9, İstanbul’da 11, Kocaeli’nde 5, İzmir’de 4, Konya’da 2, Gaziantep’de 2, Antalya’da 2, Mersin’de 2, Hatay’da 2 adet, Kayseri, Trabzon, Adana, Erzurum, Isparta, Eskişehir (Bilecik), Bursa, Denizli, Edirne, Elazığ, Sivas, Diyarbakır, Tokat, Sakarya, Bolu, Kütahya, Samsun, Malatya, Urfa, Düzce, Çanakkale, Kahramanmaraş, Tekirdağ, Van, Çorum, Manisa, Niğde, Burdur, Yozgat, Kırıkkale, Balıkesir, Karaman, Muğla, Afyonkarahisar (Uşak), Aydın, Batman, Osmaniye, Zonguldak, Karabük, Nevşehir, Çankırı, Kastamonu, Kırklareli, Giresun ve Rize’de 1’er adet Teknopark bulunmaktadır.

 “Düzce Teknopark” hangi tarihte kuruldu. Bina ne zaman yapıldı, hizmete ne zaman açıldı. Binanın yapımı Üniversite bütçesinden mi yoksa herhangi bir bakanlığa bağlı olarak mı yapıldı.

Düzce Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi 1 Ekim 2010 tarihinde 27716 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararıyla kamu, yerel yönetim ve Düzce’de faaliyet gösteren özel sektörün sahiplendiği geniş katılımlı 32 ortakla kurulmuş ve 1 Nisan 2011 tarihinde resmi olarak faaliyete geçmiştir. Kurucu ortakları arasında Düzce Valiliği, Düzce Üniversitesi, Düzce Belediyesi, OTDÜ Teknokent, Düzce Ticaret ve Sanayi Odası, Düzce Sanayici ve İşadamları Derneği, Düzce Organize Sanayi Bölgesi ve 25 yerel sanayi kuruluşunun temsilcileri bulunmaktadır. Düzce Teknopark şu anda içinde bulunduğumuz binaya geçmeden önce 1.000 m2’lik bir prefabrike binada 7 yıl boyunca hizmetlerine devam etmiştir. İçinde bulunduğumuz mevcut binaya ise 1 yıl gibi bir süre önce geçiş sağlanmıştır.

Mevcut binamız 45 dönümlük bir alan üzerinde, 15.000 m2’ye yakın kapalı alana sahip bir binadır. Bu alanın 5.000 m2’lik kısmı kiralanabilir olup 160 ofis kapasitelidir. Bu ofisler 10 m2, 23 m2, 40 m2, 46 m2, 70 m2 ve 160 m2 olarak farklı boyutlarda tasarlanmıştır. Ayrıca 250 koltuk kapasiteli konferans salonu, her katta 2 adet olmak üzere toplam 8 toplantı salonu, 248 araç kapasiteli kapalı ve açık otoparkı, kullanıma açık terası, restoranı, kafeterya alanları gibi tesislerin yanında sığınağı ve ortak deposu ile tam bir kompleks yapı olarak tasarlanmıştır. Binanın maliyetinin büyük bir bölümü Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı hibesi ile karşılanmıştır.

Düzce Teknopark Yönetim ve Kuluçka Merkezi binası gerek Üniversitemize, gerekse Bölgemize özellikle girişimcilik ve inovasyon alanlarında birkaç basamak birden atlatacaktır. Bina hacminin büyümesi ile güçlenecek ekosistemi sayesinde sektörel çeşitliliğini de artıracaktır. Düzce Teknoparkı 150’den fazla firmaya teknoloji transfer ofisi hizmetleri, nitelikli ön kuluçka ve sonrasında kuluçka hizmetleri sunması planlanmaktadır. Düzce Teknopark, tüm bu çalışmaları ile ülkemizin kalkınma planları ve hedeflerine uygun çalışmaların gerçekleştirilmesi için önemli imkânlara ve altyapı hizmetlerine fazlasıyla sahip olacaktır.

 “Düzce Teknopark’ın ortakları var mı, varsa ortaklık olarak hisse oranları nedir? Herhangi bir maddi kazanç söz konusu mudur?

Düzce Teknopark 2010 yılında Anonim Şirket statüsünde kurulan bir şirkettir. Yukarıda da izah edildiği gibi Anonim şirketin 32 adet kurucu ortağı bulunmaktadır.  Şirketin %51 hissesi Düzce Üniversitesine ait iken diğer ortakların %8 ile %1 arasında değişen oranlarda ortaklığı bulunmaktadır. Söz konusu ortaklar 2 yılda bir olmak üzere Düzce Teknopark A.Ş Yönetim Kurulunu seçmektedirler. Şu anda mevcut yönetim kurulunda, Düzce Üniversitesi, Düzce Belediyesi, Düzce Ticaret ve Sanayi Odası, Düzce 1. Organize Sanayi Bölgesi, Düzce İl Özel İdaresi, Pekintaş A.Ş, Anlaş A.Ş ve Sancaklı A.Ş bulunmaktadır. Düzce Teknopark kar amacı güden bir kuruluş olmadığı için söz konusu ortakların herhangi bir maddi kazancı olmamaktadır. Ayrıca yönetim kurulu üyelerimizin de herhangi bir huzur hakkı payı alımı da söz konusu değildir. Düzce’nin Ar-Ge altyapısının oluşturulması ve kalkınmada teknoloji yoğun bir yapıya kavuşması için söz konusu ortaklarımız kendi mesailerinden ve sermayelerinden herhangi bir maddi beklentileri olmadan görev yapmaktadırlar.

 “Düzce Teknopark Müdürlüğüne” ne zaman ve nasıl atandınız, sizi atayan kurum veya teşkilat neresidir, bu görevde kaçıncı müdür olarak görev yapmaktasınız? Kime karşı sorumlusunuz?

Düzce Teknopark A.Ş’nin 9 yıllık geçmişinin son 6 yılında 3. Genel Müdürü olarak görev yapmaktayım. Düzce Teknopark’a genel müdür atamak ve genel müdürün icraatlarını denetlemek yönetim kurulunun yetki ve görevleri arasında bulunmaktadır. Bu sebeple genel müdür pozisyonuna, 2013 yılında faaliyet gösteren Düzce Teknopark Yönetim Kurulu tarafından 3 aday arasından mülakatla getirildim.

Düzce Teknopark kurum veya bakanlık olarak nereye bağlı çalışır? Burada görev yapan kişiler devlet memuru mu, işçi statüsünde mi, sözleşmeli olarak mı görev yaparlar?

Teknoparklar özel bir kanun maddesi ile kurulan Anonim Şirketlerdir. Bu kapsamda Düzce Teknopark da 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu çerçevesinde 2010 yılında kurulmuş 37. Teknopark olarak faaliyetlerine başlamıştır. Kanun çerçevesinde yürüttüğümüz faaliyetler nedeniyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı olmakla birlikte mali işlemler açısından Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet göstermekteyiz. Bünyemizde çalışan personel Anonim şirket olmamızdan dolayı memur statüsünde yer almamaktadır. Sözleşmeli olarak uzmanlıklarına göre istihdam edilmektedirler.

Düzce Teknopark olarak personel sayınız nedir ve kaç adet hizmet aracınız bulunmaktadır?

Düzce teknopark’ta 1 Genel Müdür, 1 Genel Sekreter, 1 Kurumsal iletişim sorumlusu, 1 teknik işler sorumlusu, 1 finans sorumlusu, 6 adet teknoloji transfer ofisi personeli, 4 güvenlik ve 2 temizlik personeli görev yapmaktadır. 3 adet de hizmet aracımız bulunmaktadır.

Bu binanın tamamında teknopark olarak siz mi varsınız, yoksa başka firmalar da mı var? Varsa ne iş yaparlar, çalışma şartları nedir? Teknopark bünyesinde yer alan firmalar bazı teşvik, destek ve muafiyetlerden faydalanabiliyorlar mı? Bu binada neler oluyor, kısaca anlatır mısınız?

Teknoparklar bünyesinde iki farklı yapı söz konusudur. İlk yapı bizim yönetici şirket olarak adlandırdığımız ve bizlerin görev yaptığı anonim şirket yapılanması. Bu yapı üniversite-sanayi işbirliğini yürütürken aynı zamanda firmaların sorunlarına teknolojik çözümler bulmak için faaliyet gösteren bir yapıdır.

Diğer yapı ise teknopark binası içerisinde faaliyet gösteren diğer firmalardır. Bu firmalar Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş özel firmalardır. Teknoparklarda faaliyet gösterebilmek için Ar-Ge projelerinin olması gerekmektedir. İçinde bulunduğumuz binada faaliyet gösteren firmalar, Teknoparkta yürüttükleri Ar-Ge projeleri için bakanlıktan bazı teşvikler almakta, teknoparkta,  destek ve muafiyetlerden istifade etmektedirler. Yönetici şirket olarak bizler ise bu projelerin kontrolünü sağlamaktayız.

Teknoparkta yabancı uyruklu personel çalıştırma kolaylığı var mı?

Yabancı Uyruklu Personel Çalıştırma Kolaylığı Bölgelerde 4875 sayılı Kanun, 27.2.2003 tarihli ve 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yabancı uyruklu yönetici, vasıflı Ar-Ge personeli çalıştırılabilir.

Yabancı Yatırımcıların Teşvik Edilmesi Yabancı özel hukuk tüzel kişileri 5.6.2003 tarihli ve 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yönetici şirkete iştirak edebilir. Ayrıca, yabancı yatırımcılar, 4691, 6170 ve 6676 sayılı kanunlar kapsamında Ar-Ge, Yazılım ve Tasarım faaliyetlerini Bölgede yürütebilir.

TÜBİTAK Projelerine Sağlanan Özel Destek Uygulamaları TÜBİTAK kapsamında desteklenen projenin TGB’de yer alması halinde Ar-Ge faaliyetleri kapsamındaki personel harcamaları için sağlanan hibe desteği %90’lara kadar artabilmektedir.

Tubitak ile ne gibi bir bağlantınız var? Tubitak’tan destek alıyor musunuz, alıyorsanız nasıl bir destek alıyorsunuz? Teknopark para kazanan bir yer mi? Teknopark olarak nasıl gelir elde ediyorsunuz? Personelinizin maaşlarını kim veriyor?

Teknoparkların en önemli gelir kaynağı bünyesinde faaliyet gösteren şirketlerden elde ettiği kira gelirleridir. Bunların haricinde ufak bir yüzde de olsa verdiği eğitimlerden de gelir elde edebilmektedir. Ayrıca TÜBİTAK gibi bazı kurum ve kuruluşlara proje başvurularında bulunarak desteklenen projelerden de bazı harcamalarını karşılayabilmektedir. Bunlara örnek olarak şu anda yürütmekte olduğumuz “Teknoloji Transfer Ofisi Kapasite Artırım projesi ile Teknoloji Transfer Ofisinde” görev yapan personelimizin maaşlarını buradan karşılayabiliyoruz.

Düzce Teknopark patent konusunda, üniversitedeki bilginin sanayiye yansıması konusunda nasıl yardımcı oluyor? Düzce sanayisine ne gibi katkılarınız oluyor

Bu noktalarda en önemli desteği Teknoloji Transfer Ofisi yardımıyla vermekteyiz. Kısa adı Düzce TTO olan ofisimiz 2015 yılında TÜBİTAK “1601 Yenilik ve Girişimcilik Kapasite Arttırılmasına Yönelik Destek Programı” çağrısı kapsamında desteklenmeye hak kazanan 10 TTO arasında yer alma başarısı göstermiştir. Düzce Teknopark A.Ş. altında, Düzce Üniversitesi ve Düzce’nin Ar-Ge potansiyelini harekete geçirmek amacıyla yüksek katma değerli ürünlerin geliştirilmesini sağlayarak bölgenin kalkınmasına hizmet vermektedir.

Faaliyetlerinizden bahseder misiniz?

Tanıtım, farkındalık, basın-yayın, stant, kurumsallık, veri tabanı, ulusal fon kaynak geliştirme çalışmaları, destek programlarına yönlendirme, iş birlikleri ve eşleştirme, proje yazım danışmanlığı, proje çağrı dönemleri ile İlgili bilgilendirmeler, üniversite sanayi işbirliği, akademik danışmanlık proje desteği, fikri ve sinai mülkiyet hakları çalışmaları, girişimcilik, şirket kurulum danışmanlık desteği, kuluçka programı, yatırımcı görüşmeleri, mentörlük, ticarileştirme, bireysel genç girişim hızlandırma programı vb. faaliyetlerini yapmaktayız. Birkaç tane örnek vermek gerekirse;

Üniversite Sanayi İşbirliği Faaliyetleri: ÜSİ süreci kapsamında üniversite ve sanayinin her iki tarafı için de strateji, yol haritası oluşturulması, Firma ve saha ziyaretlerinin yapılması, Firmaların teknik açıdan yaşadıkları problemleri ve kendilerini geliştirmek istedikleri alanları belirleyerek firmaların Ar-Ge ve inovasyon alanında farkındalıklarının oluşturulması ve buna yönelik planlamaların yapılması, Akademisyenlerin yapmış olduğu bilimsel proje çıktılarını ihtiyaç duyulan sektörlere ve sanayiye sunmak, Akademisyenlerin bilimsel çalışmalarının, ihtiyaç duyulan sektörlerin hizmetine sunulması ve uygulanmasının sağlanması, Akademik Danışmanlık Proje Desteği; Akademik danışmanlıklar için sözleşme yönetimi ve idari prosedürler hakkında danışmanlık hizmetinin verilmesi, Proje Yazma Eğitimlerinin Düzenlenmesi gibi hizmetler sunulmaktadır.

Fikri ve Sinai Mülkiyet Hakları Çalışmaları: Düzce Üniversitesinin ve Düzce Teknopark’ın sahip olduğu Fikri Mülkiyet Hakları portföyünü yönetir. Fikri Mülkiyetin ön incelemesi, başvuru ve tescil süreci ile var olan patent portföyünün ticarileştirilmesini, pazarlanması ve lisans süreçlerini yönetir. Bu kapsamda; Akademisyen, sanayici ve öğrenciler arasında fikri mülkiyet hakları konusunda farkındalık oluşturma, eğitim ve seminerler düzenlenmesi, Buluşun tescil edilebilirlik ve tescil kapsamının belirlenmesi, Patent ön araştırmasının yapılması, Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkının ticarileştirilebilirliğinin belirlenmesi, Ulusal ve uluslararası patent yazım ve başvuru süreçlerinin gerçekleştirilmesi, Fikri Mülkiyet Hakları sözleşmelerinin yazılması ve düzenlenmesi Lisanslama ve ticarileşme süreçlerinin gerçekleştirilmesi ve koordine edilmesi, Buluş değeri taşıyan fikrin tanıtım faaliyetlerinin yürütülmesi faaliyetleri gerçekleştirilmektedir.

Düzce Teknopark olarak müşterek çalıştığınız STK veya kurumlar var mı, varsa hangi kurumlarla işbirliği halinde çalışıyorsunuz?

Daha önce bahsettiğim teknopark faaliyetleri kapsamında gerek ildeki, gerek bölgedeki, gerekse ülke çapındaki değişik kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde faaliyetler yürütülmektedir. Özellikle bölgemizde başta üniversite olmak üzere ticaret ve sanayi odası, organize sanayi bölgesi ile ikili işbirliği halinde ortak projeler düzenlenmektedir.

Düzce Teknoparkta laboratuvar var mı? Varsa bu laboratuvarda nasıl bir çalışma yapılıyor bu konuda bilgi verir misiniz?

Yeni bir gelişme olarak MARKA desteği ile bünyemizde metal işleme laboratuvarı kurulmaktadır. Bu laboratuvar ile bölgemizin ihtiyacı olan metal sanayindeki prototip imalatları hızlı ve etkili bir şekilde hayata geçirilecektir.

Çocuk teknoparkınız var mı, varsa bu konuda bilgi verir misiniz?

Çocuk teknoparkı, Düzce Üniversitesi işbirliğiyle 2017 yılından bu yana her yıl en az bir kere düzenlenmekte olup program içeriği ihtiyaç ve talepler doğrultusunda her yıl yenilenmektedir. Program üniversitemiz alanında uzman akademisyenleri tarafından bilim, sanat ve sosyal girişimcilik ile bütünleştirilerek, çağdaş öğrenme kuramları ile çocukların ilgi ve taleplerine göre hazırlanmakta ve yürütülmektedir.

Eğitim programı ile çocuklar beceri ve yeteneklerini, hayal güçlerini geliştirme, yaz tatillerinde keyifli vakit geçirmenin yanı sıra öğrenciler program süresince Robotik, Kodlama, Laboratuvar, Proje, İngilizce, Güvenli Yaşam ve İlk Yardım vb. gibi derslerinde öğrenmenin eğlenceli yönünü keşfederek, özgün projelerini de ortaya koymaktadırlar.

Program her yıl en az bir kere İlkokul (2-3-4. Sınıf) ve Ortaokul (5-6-7-8. Sınıf) öğrencileri olmak üzere iki grup olarak hazırlanmakta olup, 3 haftalık ve 90 saatlik eğitim programı gerçekleştirilmektedir. Program dahilinde yemek ve isteğe bağlı servis hizmetleri de sunulmaktadır.

Son olarak söylemek istediğiniz ve Düzce halkına vermek istediğiniz mesaj var mı?

Öncelikle bu güzel görüşme için çok teşekkür ederim. Amacımız, başta ekonomik olmak üzere ilimizin her alanda kalkınması için çalışacağız. Bu noktada bizimle beraber yürümek isteyen sanayicilerimiz ve girişimcilerimize kapılarımızın açık olduğunu belirtmekten memnuniyet duyarım. Bizimle yürümek isteyen herkese iletişim kanallarımızın tamamı açık olacaktır.