Düzce Organize Sanayi Bölgesi

Haberler

Sanayici, enerji faturasına Hazine katkısı istiyor
Haberler

Sanayici, enerji faturasına Hazine katkısı istiyor

OSB’ler her ay TEİAŞ’a iletim bedeli olarak çekilen güce ve tüketime bağlı olarak bir bedel ödüyor

Türkiye’nin kendi temiz enerjisini sağlaması hedefi ile devreye alınan YEKDEM, pandemide tüketimi azalan sanayiciyi yüksek faturalarla karşı karşıya bıraktı. Artan maliyetlerin yükünü taşımakta zorlanan sanayici, bu yükü Hazine ve Maliye Bakanlığı ile paylaşmak istiyor.

Sanayinin çarkları enerji maliyetlerine takıldı. Pandemi nedeniyle üretimlerinde ciddi kapasite kayıpları yaşayan sanayiciler, girdi maliyetlerindeki artışlar nedeniyle sıkıntılı günler geçiriyor. Özellikle enerji maliyetlerinde TEİAŞ İletim Bedeli ile Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) nedeniyle her ay elektrik faturalarında öngörülemeyen fiyat artışlarıyla karşılaşan sanayiciler, enerjide de normalleşme adımları atılmasını istiyor. Sanayicileri en fazla zora sokan konu sistemin çok dalgalı yürümesi ve elektrik fiyatlarının önceden bilinememesi. Bir anlamda sanayici çalıştığı, ürettiği, müşterisine fiyat verdiği ayın elektrik faturasında oluşacak ek maliyetleri önceden bilme imkanına sahip değil. OSB müdürlüklerine sıklıkla telefon ederek elektrik fiyatlarını soran sanayicilerin karşılaştıkları yanıt: “Bilemiyoruz” oluyor. Bu durum ihracat yaparak ülkeye döviz girdisi sağlayan, uluslararası rekabette öne çıkabilme noktasında mücadele veren sanayicileri her geçen gün daha da zorluyor. Konuyla ilgili sıkıntılarını dile getiren sanayiciler şunları söylüyor, “Bir ay yüzde 20 indirim, diğer ay yüzde 30 faturada artış olabiliyor. Bu kadar inişli çıkışlı elektrik faturası özellikle elektrik tüketimi yüksek olan tesisler için uygun değil. Buna bir çözüm bulmak gerekiyor. Ama bakış açısı ne yazık ki OSB’lerin hala dışarıya göre elektrik tarifelerinde avantajlı olduğu yönünde. Haziranda elektik faturamızın OSB dışına göre ucuz mu, pahalı mı olacağı hakkında hiçbir bilgimiz yok. Ay bittikten sonra fiyat farkı sanayiciye bildiriliyor. Sanayici elektrik fiyatlarını her gün takip etmek zorunda kalmamalı. Kendi içinde adaletli bir sistem oluşturulmuş olabilir ama sıkıntılar var.”

Sıkıntı sadece YEKDEM payından ibaret değil. TEİAŞ İletim Bedeli de sanayicileri düşündüren bir kalem. OSB’ler her ay TEİAŞ’a iletim bedeli olarak çekilen güce ve tüketime bağlı olarak bir bedel ödüyor. Her OSB, kendi tüketimine göre bir üst güç değerini TEİAŞ’a bildiriyor. Güç düşümü ya da artırımı sözleşmesi yılda bir kez eylül ayında yapılabiliyor ve yılbaşından itibaren uygulamaya konuluyor. Yıl içinde güç düşümü yapılamadığı için çekilen güç düşse de bedeli sözleşme üzerinden ödeniyor. Örneğin 180 megavat üst sınırla tüketim yapacağını bildiren bir OSB, yaşanan küresel salgın nedeniyle üretime ara vermiş, tüketimi azalmış ve üst limitin altında kalmış olsa da iletim bedelini daha önce bildirdiği üst limitten ödemek durumunda kalıyor. Bu nedenle elektrik faturalarındaki iletim payı özellikle son aylarda sanayi kuruluşlarında yüzde 50’ye yakın artış kaydediyor. OSB’lerin talebi ise elektrik ve doğalgaz gibi ana girdilerde bir düzenleme yapılmasının yanı sıra iletim bedellerinin yapılan tüketimler üzerinden hesaplanarak alınması.

OSBÜK: HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞIMIZLA PAYLAŞALIM

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü, yeni normalle birlikte sanayicilerin işlerinde de bir toparlanma sürecinin başladığını, ancak bu sürecin zaman alacağını ifade ederek, “Sanayi üretiminin üçte birini gerçekleştiren OSB'lerimizde YEKDEM ve TEİAŞ İletim Bedeli kaynaklı fiyat artışları yaşanıyor. Pandemi sürecinde sanayicimizin elinde olmayan sebeplerle, OSB'lerde kapasite kayıpları yaşandı. Buna bağlı olarak işletmelerimizin finans yapısında bozulmalar oldu. Toparlanmanın sağlıklı olması için, OSB'lerde enerjide mutlaka bir düzenleme yapılmalı. Bu yükün Hazine ve Maliye Bakanlığımızla paylaşılmasını talep ediyoruz” dedi.

Mücbir sebep talebi

TEİAŞ İletim Bedeli ve doğalgazda uygulanan asgari alım taahhüdüne de değinen Kütükcü, “TEİAŞ ile imzalanan sözleşmedeki güce ve tüketim miktarına göre değil, fi ili çekiş gücü üzerinden iletim faturası kesilmeli. OSB'lerimizin 2020 Doğal Gaz Alım Satım Sözleşmesi mücbir sebep olarak kabul edilmesini talep ediyoruz" diye konuştu.

EPDK tarafından 31.03.2020 tarih, 31085 sayılı kararı ile 2020 yılı için, aylık bazda tedarik edilen birim enerji miktarı başına öngörülen YEKDEM maliyetleri revize edildi. Nisan ayı tahmini 16.04.2020 tarih 9311 sayılı karar ile 110.66 TL/ MWh’den, yüzde 106 artışla 228,12 TL/Mwh’e; Mayıs ayı tahmini 21.05.2020 tarih 9362 sayılı kararı ile 128.66 TL/ MWh’den, yüzde 69 artışla 216.89 TL/ Mwh olarak revize edildi. Nisan ayı gerçekleşmesi EPDK’nın tahmininin bile üzerinde kalmıştır.

YEKDEM olmasaydı kesintiler yaşanacaktı

Yoğun elektrik tüketen şirketlerin yönetmekte en çok zorlandıkları maliyet kalemleri arasında enerji ilk sırayı alır. Aslında eskiden bunu yönetmek gerekmiyordu, çünkü elektriği üreten de, ileten de, dağıtan devletti ve üstelik fi yatı önceden ilan edip maliyetin altına da satıyordu. İlgili kamu kuruluşunun zararını Hazine kapatıyordu. Bugün elektriğin dörtte üçünden fazlasını üreten özel sektör ve haliyle maliyetinin altında fiyattan ürün satmaya yanaşmıyor. Devlet onlara hadi biraz fiyat düşürün dese bile bunun bir sınırı var. Gelelim YEKDEM meselesine. Türkiye enerjide dışa bağımlılığını azaltmak için 10 Mayıs 2005 tarihinde 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’u çıkardı. Bu kanun kapsamında biyokütle, güneş, rüzgar, jeotermal ve hidroelektrik yatırımlarına fiyat alım garantisi içeren Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) etkisiyle Türkiye’nin kurulu gücü özel sektör yatırımları sayesinde hızla artarak yaklaşık bugün 94 bin MW’ye ulaştı. Bunun 27 bin MW’sini YEKDEM kapsamındaki tesisler oluşturuyor.

YEKDEM kurulu gücü arttırdı arttırmasına da, bu alım fiyatı garantisinin maliyetini tüm elektrik tüketicileri ödüyor. Bu yük mesken hariç daha çok yüksek miktarlı elektrik kullanan sanayi ve ticarethane abonelerine paylaştırılıyor. İşte COVID-19 belirsizliğinin yol açtığı elektrik talebindeki düşüş ortamında yoğun elektrik tüketen bazı sanayiciler YEKDEM maliyetini ödemek istemediklerini dile getirmeye başladı. Tam da YEKDEM uygulamasının yeni dönemde nasıl devam edeceği konusundaki tartışmalar sürerken. Gerekçeleri de şuydu: Sanayici Piyasa Takas Fiyatı+YEKDEM maliyetinden elektrik kullanırken YEKDEM maliyeti Nisan ayında EPDK tahmininin iki katının da üzerine çıkmıştı. YEKDEM maliyeti artmıştı ama işin ilginci aynı dönemde PTF düşmüştü. PTF’deki düşüşten memnun olsa da YEKDEM’deki yükseliş sanayiciler için elektrik maliyetlerini aşağı çekme konusunda ekonomi yönetiminden destek talep etmek için iyi bir argüman gibi görünüyordu. Ama gerçeğin tamamı öyle değildi tabii. Elektrikteki toplam kurulu kapasite YEKDEM sayesinde 94 bin MW’lere kadar yükselmiş, bu sayede de önce kadim enerji arz güvenliği sorunu çözülmüş, ardından arz fazlası sayesinde üretim maliyetleri, dolayısıyla fiyat tarifeleri reel olarak düşmüştü. Bunun da en çok sanayi abonelerinin işine yaradığını söylemek için kahin olmaya gerek yok. Yani YEKDEM olmasaydı sanayiciler bırakın şimdi maliyet bazında fiyatlandırılmış elektrik tüketebilmeyi, enerji kesintileri yüzünden üretim yapamamaktan yakınıyor olabilirdi. Üstelik YEKDEM maliyetinin PTF’nin üzerine çıkması geçici bir durum. Son yıllarda her ekonomi aktörünün iki lafından birini “yerli ve milli” kavramı oluştururken yenilenebilir enerji yatırımlarının çanına ot tıkamaya çalışmak düşünülemez. Yani sanayicilerin enerjide dışa bağımlılığı azaltma çabalarına darbe vurmak anlamına gelecek YEKDEM’in kaldırılmasına hizmet edecek bir yaklaşım yerine kendi maliyetlerini yönetme konusunda doğrudan Hazine desteği talep etmeleri en doğrusu.

2018’den beri ilk kez rastlandı

Ocak 2018-Haziran 2020 döneminde ikili anlaşmayla özel sektörden elektrik tedarik eden sanayicilerin pazarlıklarına baz oluşturan piyasa takas fi yatı ve YEKDEM maliyeti toplamı Nisan ve Mayıs aylarında megavatsaat başına 410 TL civarına yükselmiş durumda. Bu yükselişte sadece bir ay YEKDEM maliyetindeki beklenmedik artış etkili olmuş. Ocak 2018’den Nisan 2020’ye gelinceye kadar ilk kez rastlanan bir durum bu. Sonuçta sanayicinin maliyetini arttıran YEKDEM değil, elektrik üretimi ile iletim ve dağıtımındaki genel maliyet artışıdır. Üstelik YEKDEM’in suçlanmasına yol açan bu dönemde EPDK tarafından belirlenmiş sanayi tarifesi yaklaşık 490 TL düzeyinde bulunuyor. Yani sanayicinin EPDK’nın tarifesinin çok altında bir fiyattan elektrik tüketme imkanı bulmaya devam ettiği ortada.



İletişim Bilgilerimiz