“2023’e Doğru Türkiye’de Organize Sanayi Bölgeleri’nin Dönüşümü” raporunda, OSB’lerde ileri teknolojili üretimin gerçekleşmesi için iki model geliştirilerek politika önerileri getirildi.

Yenilik tabanlı ekonomi ve dijitalleşmenin getirdiği dönüşüm ihtiyacının, OSB uygulamalarında da revizyon ihtiyacını gündeme getirdiği belirtildi. “2023’e Doğru Türkiye’de Organize Sanayi Bölgeleri’nin Dönüşümü” raporunda, OSB’lerin firmaların yenilikçiliğine etki düzeyini artırmak için modeller geliştirdi. Buna göre, OSB’lerde firmaların teknoloji kullanımını destekleyecek bir yapının OSB yönetimi bünyesinde oluşturulması, OSB'lerde firmaların teknoloji kullanımını destekleyici hizmetleri sunmak amacıyla uzmanlaşmış yeni arayüz yapılarının kurulması firmaların teknolojik atılım yapmasını sağlayabilir. Raporda ayrıca çok işlevli yeni nesil bölgelerin kurgulanması ve yönetilmesi önerisi de getirildi.

YANITLARA GÖRE ŞEKİLLENDİ Türkiye’de OSB’lerin girişimcilik, yenilikçilik ve teknoloji geliştirme alanlarında daha etkin bir rol almasını sağlayacak modelleri belirleyebilmeye katkı sağlamayı hedefleyen “2023’e Doğru Türkiye’de Organize Sanayi Bölgeleri’nin Dönüşümü” isimli raporda, OSB’lerde teknoloji geliştirilmesine yönelik modellerin çerçevesi çizildi. Hazırlık çalışmalarını takiben anket ve mülakat teknikleri kullanılarak saha çalışmaları gerçekleştirilirken, toplanan veriler analiz edilerek OSB’ler için etki değerlendirme ve ihtiyaç analizi yapıldı, yeni nesil OSB modelleri önerildi.

YENİLİKÇİLİK ETKİSİ DÜŞÜK Dijitalleşme, Ar-Ge, yenilik, yenilikçi sınıf ve girişimcilik konularında OSB'lerin firmalara katkısını artırmak için dönüşmelerini amaçlayan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile UNDP'nin birlikte yürüttüğü “OSB'lerde Teknoloji Geliştirme Projesi” proje kapsamında hazırlanan rapor, söz konusu bölgelerin altyapı hizmet imkanları sağlayarak firmaların hem finansman yükünü hafiflettiğini hem de rekabet gücünü artırmaya katkı sunduğunu bir kez daha ortaya koydu. Dokuz ildeki 12 OSB'de gerçekleştirilen 293 görüşme sonucu hazırlanan rapora göre, sanayicilerin sadece yüzde 17'si OSB'lerin firmalarının yenilikçiliğini etkilediğini dile getirdi.

İKİ MODEL GELİŞTİRİLDİ Raporda, firmaların birçok konuda OSB’lerden beklentileri sayılırken, “ortak laboratuvar, teknopark faaliyetleri” gibi unsurları içinde bulunduran teknoloji geliştirme süreçlerini destekleyici hizmetler, bunlar arasında öne çıktı. Raporda, firmaların sorunlarına çözüm yaratabilmek, daha katma değerli ürün üretmelerini destekleyebilmek, OSB’lerin de teknoloji ekosisteminde daha fazla yer edinebilmeleri için yapılan tüm bu çalışmalarla ilgili iki model önerisi yapıldı. İlk model; seçilecek bazı OSB’lerde uygulanabilecekken, ikinci model ise gerektirdiği kaynak ve hedef kitlesi göz önünde bulundurulduğunda Türkiye’nin yüksek katma değerli ürün üretme potansiyeli ve kentsel yaşam kalitesi en yüksek bölgelerinde uygulanabilir bir model olarak önerildi. MODEL 1 Raporda, Model 1 hakkında şunlar dile getirildi: “Önerilen birinci model iki aşamalı olarak düşünülebilir. İlk aşaması olan kapasite geliştirme; OSB’lerde firmaların teknoloji kullanımını destekleyecek bir kapasitenin OSB yönetimi bünyesinde oluşturulmasıdır. Bu aşama ülkemizdeki çoğu OSB’de hayata geçirilebilir. Bu kapsamda OSB bölge müdürlüğü bünyesinde kurulacak birim veya birimlerin, OSB içerisinde müşterek ihtiyaç olan hizmet alanlarına odaklanması önemlidir. Bunun için ise nitelikli bir ekip kurulması öncelik olmalıdır. Bu modelin ikinci aşaması olan arayüz yapısı OSB’lerde firmaların teknoloji kullanımına destekleyici hizmetleri sunmak amacıyla uzmanlaşmış yeni arayüz yapılarının kurulması anlamına gelmektedir. OSB birimlerinin de cevap veremeyeceği teknoloji ile ilgili hizmetlere talep olan OSB’ler, barındırdığı firmaların ihtiyaç duyduğu alanlarda uzmanlık ve tecrübe sahibi olan kurumlarla iş birliği yaparak yeni yapılar oluşturularak bu alandaki önemli ihtiyacı karşılayabilecektir. Bu modelin uygulamasına saha kapsamındaki 12 OSB’de veya diğer gelişmiş OSB’lerde başlanması başarı hikayeleri oluşturma yolunda yararlı olacaktır.” MODEL 2 İkinci modelin ise “Türkiye’de çok işlevli yeni nesil bölgelerin kurgulanması ve yönetilmesi” olduğu dile getirilen raporda, “Beyaz yakalı çalışan yoğunluğu olan firmaların yer alacağı yüksek teknoloji bölgelerinin çalışanların ihtiyaç ve beklentileri doğrultusunda tasarlanması gerekmektedir. Bu ihtiyaç ve beklentiler, ileri teknoloji şirketleri için kiralanabilir ve ölçeklenebilir üretim alanları, araştırma ve test merkezleri, çalışan için konut, yüksek nitelikli eğitim kurumları, sağlık ve bakım hizmetleri, sosyal alanlar olarak sıralanabilir. Bu tür hizmetlerin tasarlanacak bölgenin içinde veya bölgeye yakın mesafede bulunması önemlidir ve kurgu esnasında dikkate alınmalıdır.